ارزیابی عملکرد بیمه محصولات کشاورزی و آثار آن در ایـجاد انگیزش در کشاورزان استان هـمدان

بیمه محصولات کشاورزی یک مکانیزم مشارکت در پذیرش ریسک است. همچنین در عمل ابزاری هزینه بر جهت انتقال ریسک از کـشاورزان و تولیدکنندگان به بیمه گـزاران خـصوصی و دولتی می باشد. امروزه بیمه از جمله موضوع های اصلی در برنامه توسعه اقتصادی ـ اجتماعی است.بیمه محـصولات کشاورزی به عنوان یکی از راهکار های نوین برای مقابله با خطرات فعالیت های کشاورزی و در نتیجه کاهش نوسانات درآمدی کشاورزان مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. در ایران پس از تصویب قانون بیمه محصولات کشاورزی درسال1363، صندوق بیمه محصولات کشاورزی با هدف بیمه انـواع محــصولات کشاورزی، در بانک کشاورزی تشکیل و شروع به فعالیت کرده است. هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد بیمه محصولات کشاورزی و آثار آن در ایـجاد انگیزش در کشاورزان استان هـمدان می باشد بدین منظور از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ایاستفاده شد و در 4 شهرستان از 9 شهرستان استان همدان اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 381 نفر از بهره-برداران، و 37 نفر از کارشناسان صندوق بیمه محصولات کشاورزی که به ترتیب به صورت نمونه گیری تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران و تمام شماریشدند محاسبه گردیدند. در تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از جداول توافقی، آزمون کای دو، ضرایب همبستگی اسپیرمن، فی، کرامرv، کندال تائو، کروسکال والیس، من ویتنی، تحلیل عاملی، رگرسیون و روش تحلیل پروژه npv استفاده گردید. نتایج حاصل تحلیل داده ها نشان داد به لحاظ آماری بین دو گروه بیمه شده و بیمه نشده از نظر شاخص-های پژوهش تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج نشان داد که آگاهی بهره بردار، برخی از ویژگی های شخصیتی بهره بردار، وضعیت اقتصادیآنها و جایگاه بیمه محصولات کشاورزی از نظر کشاورزان سبب ایجاد گرایش در بهره بردار جهت بیمه کردن محصولاتش می شود.همچنین در گروه بیمه نشده عدم آگاهی کشاورز، وضعیت اقتصادی نامناسب و جایگاه بد بیمه در نزد آنها تأثیر زیادیدر عدم گرایش آنها به بیمه کردن محصولشان داشت. همـچنین نتایج نشان داد که عملکرد بیمه محـصولات کـشاورزیدر شـهرستان های مختلف و برای محصولات گوناگون با یکدیگر متفاوت می باشد و صندوق بیمه در مورد محصولات آبی نسبت به دیم عملکرد موفق تری داشته است. نتایج حاصل از معادله رگرسیون متغیرها نشان داد بیشترین تأثیر در ایجاد انگیزه در کشاورزان بیمه شدهرا متغیرهایبالا بودن ارزش محصول تولیدی، نگرش مثبت حاکم در جامعه، امکان پرداخت حق بیمه، عدم تعویق در پرداخت غرامت، سطح زیر کشت کلزا، رسانه گروهی و بهره برداری که قبلاً محصول خود را بیمه کرده است دارند. همچنین بیشترین تأثیر در عدم انگیزه در کشاورزان بیمه نشده را متغیرهای بازدید از فعالیت های صندوق بیمه و نگرش منفی حاکم در جامعه دارند. همچنین از نظر کارشناسان بیشترین تأثیر بر موفقیت بیمه را متغیرهای بازدید از فعالیت های صندوق بیمه، تبلیغات آموزشی برای آگاه سازی کشاورزان، روش های علمی ارزیابی خسارت، انجام بهینه وظایف توسط واحدها و مناسب بودن اندازه نیروی انسانیدارند. واژگان کلیدی: بیمه محصولات کشاورزی، ارزیابی عملکرد، انگیزش، استان همدان.